ارسال به دوست 
نسخه چاپي
مشکلات تنفسي و آسم شغلي ناشي از مواجهه با گرد و غبار در صنايع آردسازي
بيماري‌هاي تنفسي و آسم شغلي از شايع‌ترين بيماري‌هاي ناشي از کار در مواجهه با آلاينده‌هاي شيميايي محيط کار است، گرد و غبار آرد جزو گرد و غبارهاي حساسيت‌زا در محيط کار محسوب مي‌شود که مي‌تواند باعث آسيب‌هاي تنفسي گردد.
آرد گندم به عنوان يک ذره آلي آلرژي‌زا، از مواجهه تنفسي گسترده‌اي در صنعت آرد و صنايع وابسته برخوردار است. تماس همزمان با گرد و غبار آرد و اسپورهاي قارچ، باعث ايجاد بيماري‌هاي عفوني، سرطان‌ها و اختلال در شاخص‌هاي عملکردي ريه مي‌شود. اثرات بهداشتي ناشي از مواجهه با گرد و غبار آرد، مستقيماً تابع سايز و غلظت ذرات آرد است، به طوري که با کاهش ابعاد و افزايش غلظت ذرات آرد، اين اثرات که عمدتاً روي دستگاه تنفسي است، بيشتر قابل توجه است. مقداري از ذرات قابل استنشاق آرد پس از وارد شدن و جايگزيني در حبابچه‌هاي ريوي مي‌توانند وارد دستگاه گردش خون شده و ايجاد رينيت آلرژيک و آسم شغلي کنند. با وجود تعيين حد مجاز 7/3 ميلي‌گرم بر مترمکعب هوا، بررسي‌هاي انجام شده از سوي کميته فني بهداشت حرفه‌اي ايران نشان مي‌دهد مواجهه با غلظت‌هاي کمتر از اين مقدار نيز مي‌تواند سبب ايجاد حساسيت در کارگران شود. مواجهه تماسي در حدودي فراتر از حد توصيه شده، سبب افزايش شيوع حساسيت‌هاي شديد شغلي مي‌شود. بسياري از مطالعات، يک رابطه قوي بين تماس با گرد و غبار آرد و حساسيت به عوامل آلرژن و حساسيت‌زاي موجود در آرد را گزارش کرده‌اند. تماس با گرد و غبار آرد باعث بيماري‌هاي ريوي به ويژه آسم شغلي مي‌شود. آلرژن‌هايي که در ايجاد اين عوارض نقش دارند اصولا شامل سه بخش مهم پروتئين‌هاي آرد، آلودگي‌هاي همراه آرد مانند کپک‌ها و افزودني‌هاي آرد، به خصوص مخمرها و ترکيبات آميلاز هستند. نتايج اين پژوهش نشان داد ميزان تراکم ذرات قابل استنشاق در کارخانه توليد آرد بيش از حد مجاز تعيين شده از سوي کميته فني بهداشت حرفه‌اي ايران بوده است و تمامي کارگران شاغل در واحدهاي تحت مطالعه در معرض مواجهه با مقادير غيرمجاز ذرات آلاينده قرار دارند. از سوي ديگر، با توجه به تراکم بالاي اسپورهاي قارچي در هواي تنفسي کارگاه‌هاي مختلف، معاينات باليني کارگران به منظور شناسايي و درمان هرچه سريع‌تر افراد مبتلا به عفونت‌هاي تنفسي قارچي پيشنهاد مي‌گردد. با توجه به نتايج حاصله، بهتر است به منظور تأمين شرايط بهداشتي مناسب محيط کار جهت حفظ سلامت کارگران، اقداماتي از قبيل جدا کردن واحد کيسه‌گيري آرد و سبوس، استفاده از درب‌هايي با چشم الکترونيکي، ملزم نمودن صاحبان کارخانه‌هاي آرد به استفاده از سيستم‌هاي تهويه مناسب، ملزم کردن کارگران به استفاده از ماسک‌هاي تنفسي و اندازه‌گيري ميزان ذرات قابل استنشاق هواي تنفسي، از سوي مسئولان کارخانه‌ها صورت گيرد. اين اقدامات مي‌تواند نقش مهمي در کاهش مواجهه تنفسي داشته باشد. همچنين اعمال نظارت‌هاي دقيق‌تر از سوي سازمان‌ها و ارگان‌هاي نظارتي براي تأمين شـرايط بهداشتي کار در کارخانه‌هاي توليد آرد مورد نياز است. در مطالعه حاضر، امکان آلوده شدن ذرات معلق با باکتري‌ها نيز وجود داشت که به دليل محدوديت زماني، اين موضوع مورد ارزيابي قرار نگرفت. لذا پيشنهاد مي‌گردد در مطالعات بعدي، ذرات معلق آلوده به باکتري‌ها و اسپورهاي قارچي هوابرد، مورد بررسي قرار گيرد. در حال حاضر کارخانه‌هاي آرد به منظور رعايت پروتکل‌هاي بهداشتي در پيشگيري از بيماري کوويد 19، کارکنان و پرسنل را ملزم به استفاده از ماسک کرده‌اند و همين موضوع قطعا تاثير مثبت در پيگيري ساير بيماري‌هاي تنفسي خواهد داشت و پس از اين پندميک، استفاده از ماسک بايد از الزمات بهداشتي در محيط کارخانه‌هاي آرد باشد.