ارسال به دوست 
نسخه چاپي
روایتی از دستمزد آسیابانان
آیا دستمزد آسیابانی کم است؟
آسیابانی یکی از مشاغل با قدمت دیرینه است و از گذشته‌های دور تا امروز، سیر تکاملی داشته و مستقیماً با سفره‌های مردم در ارتباط بوده است. امروزه تعداد کارخانه‌های آرد بسیار زیاد شده و افراد زیادی در این صنعت سرمایه‌گذاری کرده‌اند اما با توجه به پرزحمت بودن این شغل، بسیاری از آسیابانان معتقدند دستمزدی که حقشان است، نصیبشان نمی‌شود. این در حالی است که به اعتقاد برخی دیگر از آسیابانان و کارخانه‌داران، علت پایین بودن دستمزد و هزینه‌های گزاف بسیاری از کارخانه‌ها، بی‌برنامگی، بی‌تدبیری و بی‌تجربگی برخی از کارخانه‌ها است که به یکباره بدون مطالعه در این صنف سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
در این گزارش می‌خواهیم به سراغ کارخانه‌های آرد در استان‌های مختلف برویم و نظرشان را در مورد دستمزد آسیابانی جویا شویم. در ابتدا، دکتر حسین یزدجردی، رئيس کانون انجمن‌هاي صنفي صنايع آرد ايران و رئیس هیأت مدیره کارخانه آرد تابان درباره موضوع پایین بودن دستمزد آسیابانان و گلایه برخی کارخانه‌ها از این موضوع گفت: هم‌اکنون در کشور ما نزدیک به 30 میلیون تن ظرفیت آسیابانی موجود است در حالی که میزان مصرف داخلی ما تنها 11/5 میلیون تن است یعنی کارخانه‌ها با 30 یا 40 درصد ظرفیت کار می‌کنند و با این ظرفیت، طبیعی است که هزینه‌های تولید بسیار بالا و گران تمام می‌شود. به عبارت دیگر اگر کارخانه‌ها با ظرفیت منطقی کار می‌کردند، هزینه تولید و قیمت تمام شده به مراتب پایین‌تر از وضعیت فعلی بود. وی افزود: یکی از مسائل مهم، این است که چرا این تعداد کارخانه احداث شده است و چرا علی‌رغم اینکه کارخانه‌ها با ظرفیت پایین تولید، دخل و خرجشان با هم هماهنگی ندارد، همچنان متقاضیانی برای احداث کارخانه‌های جدید وجود دارند و در حال سرمایه‌گذاری هستند! باید از مسئولینی که پروانه‌های جدید صادر می‌کنند و سرمایه‌گذارانی که بدون مطالعه وارد این بازار می‌شوند، گله کرد که هم به خودشان ضربه اقتصادی می‌زنند، هم به صاحبان صنایع آرد و هم به کشور. رئيس کانون انجمن‌هاي صنفي صنايع آرد ايران ادامه داد: این اشکال در سیستم ما وجود دارد که هرکسی می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند، اقدام به احداث کارخانه آرد می‌کند و مجوزها نیز به راحتی صادر می‌شود که متأسفانه این منوال به هیچ عنوان اتفاق خوبی نیست و برای صنعت و صاحبان آن مشکل ایجاد می‌کند. وزارت صمت و سایر مسئولین ادعا می‌کنند که طبق قانون، اجازه ندارند از صدور مجوز خودداری کنند حال آنکه اگر به قانون‌گذار مراجعه کنند و اطلاعات واقعی از تعداد کارخانه‌های احداث شده و میزان مصرف کشور به آن‌ها بدهند و اینکه میلیون‌ها دلار صرف خرید ماشین‌آلاتی می‌شود که کشور از آن بهره نمی‌برد، قطعاً قانون‌گذار هم بنا بر مصلحت کشور، در قانون خود تجدید نظر خواهد کرد. به گفته یزدجردی، اگر قیمت گندم آزاد شود و بازار رقابت به راه افتد، قطعاً بسیاری از کارخانه‌های آرد‌سازی فعلی به دلیل ناتوانی در رقابت، مجبور می‌شوند خط تولید خود را به یک تولید باصرفه دیگر تغییر دهند و رقابتی شدن زنجیره گندم، آرد و نان، مشکلات را به نحوی چشمگیر، کاهش خواهد داد. وی در خاتمه گفت: در حال حاضر سازمان حمایت بر اساس اطلاعات و دفاتر ارائه شده کارخانه‌ها در راستای قیمت‌گذاری آرد و برآورد هزینه‌های آسیابانی اقدام می‌نماید. چنانچه کارخانه‌هایی در کشور وجود دارند که از پایین بودن دستمزد خود ناراضی هستند و مدارک دفتری و حسابداری آنان گویای هزینه بالاتری از برآوردهای فعلی است، حتماً با مراجعه به کانون و در اختیار قرار دادن مدارک خود، کمک کنند که دستمزد واقعی برای کارخانه‌ها تأمین گردد. در ادامه، خالقی، مدیرعامل کارخانه آرد مهر از استان گلستان در خصوص دستمزد پایین آسیابانان اظهار کرد: از سال 1393 تا چند ماه پیش، دستمزدها با نرخ قدیم بود و تنها چند ماهی است برای کمک به آسیابانان، سبوس را از کیلویی 1400 تومن به 6 هزار تومان افزایش داده‌اند که همین هم به جای کمک، به معضل تبدیل شده است چراکه یا سبوس خریداری نمی‌شود یا اگر بخرند، پولش را می‌پردازند اما نمی‌برند و انباشتگی سبوس ایجاد می‌شود و اوضاع، بسیار نابسامان شده است. وی افزود: حدود 20 روز گذشته تقریباً 400 تن انباشتگی سبوس داشته‌ایم که خریداری شده و پولش هم پرداخت شده اما نمی‌آیند بار را تحویل بگیرند و این مسأله، برای آسیابانان مشکل ایجاد کرده است. محسن رهبری‌پور، مدیرعامل کارخانه آرد اتحاد از استان آذربایجان شرقی نیز معتقد است کانون انجمن‌های صنفی باید فکری به حال دستمزد‌های پایین آسیابانان کند. بهادر هادی‌زاده، مدیرعامل کارخانه گل آرد زاگرس از استان زنجان هم در این باره گفت: دستمزد‌های فعلی، دلیل منطقی ندارد و نرخ دستمزدها مربوط به سال 1396 می‌شود. این در حالی است که طی این چند سال، هزینه‌ها چند برابر شده اما دستمزدها همچنان بر اساس همان نرخ قبلی است. وی اضافه کرد: البته چند وقتی است که با متعادل شدن قیمت سبوس، برخی از هزینه‌ها جبران می‌شود اما کافی نیست. هادی‌زاده در پایان صحبت‌هایش گفت: اگر آزادسازی قیمت آرد اتفاق بیفتد و دست حمایت دولت از این بخش برداشته شده و تنها تنظیم‌کننده بازار باشد و عرضه و تقاضا در قالب یک معامله دوسویه انجام شود، همه این مشکلات حل خواهد شد. در بخش پایانی گزارش، جواد قوچی، مدیرعامل شرکت آرد ایلام نیز دستمزد آسیابانان را پایین دانست و اظهار کرد: متأسفانه با نادیده گرفتن واقعیات از سوی دولت، این مشکل قابل توجیه نخواهد بود. وی افزود: کارخانه‌ها یا باید روز به روز تحلیل بروند یا تخلف کنند در غیر این صورت راه دیگری برای درآمدزایی نخواهند داشت. این آسیابان ادامه داد: در حال حاضر قیمت فروش آرد، 820 تومان است و اگر گندم را نیز دولت نصف مبلغ کنونی بفروشد، باز هم توجیه اقتصادی ندارد. قوچی به معضل هزینه حمل هم اشاره کرد و افزود: نزدیک‌ترین سیلو را هم اگر در نظر بگیریم، باز هم هزینه‌هایی از قبیل هزینه حمل، هزینه کیسه و غیره وجود دارد. وی اضافه کرد: دولت گندم را با قیمت 665 تومان می‌فروشد، حداقل 100 تومان هم هزینه حمل و نقل است، هزینه کیسه هم 865 تومان است و سایر هزینه‌ها و دستمزد نیروی انسانی، تعمیرات ماشین‌آلات، پول برق و آب و غیره را هم که نادیده بگیریم، 865 تومان هزینه تمام شده گندم است اما 820 تومان باید به فروش برسد. به گفته مدیرعامل شرکت آرد ایلام، اخیراً به دلیل افزایش قیمت سبوس، تا حدودی هزینه‌های کارخانه‌ها از محل سبوس جبران می‌شود اما به عنوان راه حل اصولی، دولت باید قیمت‌ها را واقعی کند و رقابت ایجاد کند. خبرنگار: لیلا صنوبری