ارسال به دوست 
نسخه چاپي
چند درصد از توليدکنندگان دستگاه‌هاي پخت نان، استاندارد اجباري را رعايت مي‌کنند؟!
استانداردسازي اجباري دستگاه‌هاي پخت نان، يکي از الزاماتي است که انتظار مي‌رود در واحدهاي نانوايي به آن توجه شود اما اينکه در اين سال‌ها اين طرح نتوانسته موفق باشد، جاي سؤال دارد.
يکي از موضوعاتي که مطرح مي‌شود، اين است که دستگاه‌هاي پخت نان پس از مدت زمان مشخصي بايد تعويض شوند و کارکرد آن‌ها، عمر مفيد دارد. اين در حالي است که بسياري از نانوايان به دليل قيمت بالاي دستگاه‌هاي پخت نان از تعويض و به‌روزرساني آن عاجز هستند. در ايران تعداد محدودي از توليدکنندگان در زمينه توليد ماشين‌آلات پخت نان و شيريني، استاندارد اجباري را رعايت کرده‌اند و اگر از روند رعايت استاندارد اجباري حمايت شود، اين تعداد کارخانه مي‌توانند در رقابت با يکديگر، زمينه را براي رعايت ساير شرکت‌هاي توليدکننده دستگاه‌هاي پخت نان و شيريني فراهم آورند. موضوع رعايت استاندارد اجباري، سال‌ها است که از سوي مسئولين پيگيري شده اما تا کنون نتيجه مطلوبي نداشته است. در استانداردسازي دستگاه‌هاي پخت نان، دو نکته حائز اهميت است. استاندارد شامل دو فاکتور مهم ايمني براي کاربر و بهداشت براي مصرف‌کننده است و اين دو اصل مهم بايد در ساخت ماشين‌آلات مورد توجه قرار گيرد. اما نکته حائز اهميت آن است که بيش از 70 شرکت ماشين‌ساز پخت نان در کشور فعاليت مي‌کنند که همه آن‌ها فاقد مجوز و استاندارد هستند. به گفته محمود مرشدي، دبير انجمن ماشين‌سازان پخت نان و شيريني، تنها 15 شرکت عضو انجمن هستند که غالباً فعاليت آن‌ها در حوزه نان‌هاي حجيم و نيمه‌حجيم است. سؤالي مطرح مي‌شود که چرا استاندارد اجباري در توليد دستگاه‌هاي پخت نان سنتي رعايت نمي‌شود؟ پاسخ اين است که در کشور بالغ بر 90 درصد از نان‌هاي مصرفي، سنتي هستند بنابراين توجه به رعايت استاندارد اجباري در دستگاه‌هاي پخت نان، يکي از اصولي است که در اين ميان رعايت آن به سلامتي نان توليدي مي‌انجامد. غيراستاندارد بودن دستگاه‌هاي پخت نان سنتي بايد ريشه‌اي مورد بررسي قرار گيرد. طبق تحقيقات انجام شده، از سال 1391 نامه‌هايي خطاب به رئيس سازمان ملي استاندارد از سوي انجمن صنفي توليدکنندگان ماشين‌آلات پخت نان و شيريني به نگارش درآمده که در يکي از آن نامه‌ها اشاره شده بود «استاندارد ماشين‌آلات پخت نان در تاريخ1/3/79 به تأييد کميته ملي استاندارد رسيده و اجراي آن در سال 1384 از سوي سازندگان اجباري شده است و متأسفانه نظارت بر اجراي دقيق آن تا کنون در تهران و اکثر استان‌ها در واحدهاي تازه تأسيس و واحدهاي در حال پخت نان صورت نمي‌گيرد و اکثراً از ماشين‌آلات غيراستاندارد به‌خصوص در واحدهاي صنفي به جهت ارزان‌تر بودن استفاده مي‌شود. لذا خواهشمند است با توجه به تجربيات کارشناس محترم آن سازمان، روش مناسبي جهت بهره‌گيري از ماشين‌آلات استاندارد در واحدهاي تازه تأسيس و واحدهاي در حال پخت نان اتخاذ فرماييد.» از سوي ديگر نامه‌اي خطاب به مديران کل استاندارد 31 استان کشور نوشته شده است که در آن آمده است: «با توجه به اجراي اجباري استانداردهاي فرهاي پخت نان و شيريني با حرارت شعله غيرمستقيم به شماره‌هاي 5648، 5649 و 5650، خواهشمند است دستور فرماييد ترتيبي اتخاذ گردد تا ضمن هماهنگي با ادارات کل غلات، اتحاديه نانوايان استان، انجمن صنفي کارفرمايان ماشين‌آلات پخت نان و شيريني و ديگر ارگان‌هاي ذي‌ربط، جهت استفاده از ماشين‌آلات پخت نان و شيريني با حرارت شعله غيرمستقيم داراي پروانه کاربرد علامت استاندارد به جاي ماشين‌هاي پخت نان با حرارت مستقيم (غيراستاندارد) در نانوايي‌ها اقدام فرمايند.» شايان ذکر است استفاده از شعله مستقيم براي پخت نان، اثرات نامطلوبي بر کيفيت اين فراورده به جاي مي‌گذارد و براي سلامتي انسان مضر است. لذا تخصيص سهميه آرد به واحدهاي نانوايي تازه تأسيس از سوي ادارات کل غله نيز بايد مشروط به تهيه و نصب فرهاي پخت نان با حرارت غيرمستقيم از واحدهاي توليدي داراي پروانه کاربرد علامت استاندارد گردد. در سال 1392 بود که فريدون بلغاري، مديرکل وقت دفتر نظارت بر اجراي استاندارد صنايع فلزي، نامه‌اي را خطاب به مرکز پژوهش‌هاي غلات در خصوص اجراي اجباري فرهاي پخت نان و شيريني با حرارت شعله غيرمستقيم نوشته که در آن آمده است «بر اساس يکصد و پنجمين مصوبه اجلاس شوراي عالي استاندارد، استانداردهاي ملي ايران به شماره 5648 تحت عنوان «فرهاي پخت نان و شيريني با حرارت شعله غيرمستقيم» و استاندارد 5649 با عنوان «ماشين‌آلات، وسايل و تجهيزات خط توليد نان حجيم و نيمه‌حجيم» و استاندارد 5650 با عنوان «ماشين‌آلات توليد پخت نان و شيريني، مقررات ايمني و بهداشتي» از تاريخ 6/5/85 مشمول مقررات استاندارد اجباري است و طبق قوانين و مقررات سازمان، توليد، تمرکز، عرضه و فروش اين فراورده‌ها بدون داشتن پروانه با کاربرد علامت استاندارد، ممنوع است. کنترل و نحوه نظارت بر اجراي استانداردهاي مذکور بر عهده اداره کل نظارت بر اجراي استاندارد صنايع فلزي و ادارات کل استاندارد استان‌ها است. از طرفي با توجه به اينکه استفاده از ماشين‌آلات پخت نان با حرارت شعله مستقيم باعث مي‌شود که محصولات حاصل از احتراق مانند CO و CO2 و هيدروکربور آروماتيک در هنگام پخت وارد نان شده و سلامتي مردم کشور عزيزمان را به مخاطره اندازد، خواهشمند است ترتيبي اتخاذ فرماييد تا ضمن فرهنگ‌سازي، استفاده از فرهاي پخت نان با حرارت شعله غيرمستقيم جايگزين ماشين‌آلات پخت نان با حرارت شعله مستقيم گردد.» پيرو آن حيدرعلي نصر، سرپرست پژوهشکده غلات خطاب به مديران عامل وقت شرکت‌هاي غله و خدمات بازرگاني مناطق چهارده‌گانه نامه‌اي به منظور حفظ و ارتقاي سطح سلامت و کيفيت نان کشور ارسال کرد مبني بر اينکه موضوع در کارگروه پايش کيفيت نان استان با حضور اداره کل استاندارد مطرح و ترتيبي اتخاذ شود که در واحدهاي توليد نان، از ماشين‌آلات پخت داراي نشان استاندارد استفاده گردد. علي‌رغم پيگيري‌هايي که از سوي دولتي‌ها انجام شده است، هنوز بسياري از شرکت‌هاي توليدي ماشين‌آلات پخت نان و شيريني، استاندرد اجباري را رعايت نمي‌کنند که دليل آن بايد آسيب‌شناسي شود. اين در حالي است که بسياري از نانوايان خواستار تعويض دستگاه‌هاي پخت خود هستند اما به دليل قيمت بالاي آن، نمي‌توانند و همين مسأله آن‌ها را به سوي دستگاه‌هاي غيراستاندارد با هزينه ارزان‌تر است سوق مي‌دهد. هرچند که مديرعامل شرکت تعاوني اتحاديه نانوايان تهران براي تأمين دستگاه‌هاي پخت نان استاندارد اعلام آمادگي نموده است اما هنوز هم مساعدت لازم براي ايجاد زيرساخت‌ها در دستور کار قرار نگرفته است. در اين زمينه چه کساني بايد پاسخگو باشند؟ آيا نوشتن چند نامه کافي است؟ از سال 91 تا به امروز چند درصد بر شمار توليدکنندگاني که استاندارد اجباري در توليد دستگاه‌هاي پخت نان و شيريني را رعايت مي‌کنند، افزوده شده است؟ شايد نداشتن متولي در «نان»، يکي از دلايل سردرگمي در توزيع دستگاه‌هاي پخت نان داراي استاندارد است که تنها 30 درصد در افزايش کيفيت نان سهيم است.