ارسال به دوست  نسخه چاپي 

فرهنـگ‌سازي مـصرف نان کامـل

ميزان مصرف نان‌ سنگک 37 درصد، لواش 33 درصد، بربري 15 درصد، تافتون 11 درصد، سنتي 2 درصد، صنعتي 2 درصد؛ این آمار که اخيراً در يکي از خبرگزاري‌ها درج شد، نشان‌دهنده گرايش مردم ايران‌زمين به نان‌هاي سنتي و به‌خصوص نان سنگک است.

 

 

ايرانيان بنابر نوع تغذيه و وعدههاي غذايي خود، مصرف نانهاي مسطح و لقمهپذير را بر ساير نانها ترجيح ميدهند. نان، محصولي است که با زندگي ايرانيان عجين شده و نانهاي سنتي کشور در رستههاي مختلف جوابگوي هرنوع نياز و سليقه است و مردم در هريک از مناطق کشور به يک نوع نان گرايش دارند.

به عنوان مثال در نواحي شرقي کشور، نانهايي از خانواده تافتون و معروف به نانهاي خراساني که در تنورهاي کاهگلي پخت ميشود، در شمال و شمال غرب کشور نان بربري در شکلهاي دايرهاي، مستطيلي و کشيده، در نواحي جنوبي نان تافتون تنوري و در حاشيه خليج فارس نانهاي لواش مورد تقاضاي مردم است.

اما نان سنگک به عنوان يک برند معروف نان ايراني در ميان تمامي اقوام و افراد از مقبوليت خاص خود برخوردار است البته آنچه در خصوص نانهاي سنتي و ميزان مصرف آن، کمي نگرانکننده شده، تقاضاي مردم براي خريد نانهايي با آرد روشن و سفيدرنگ و با درصد بالاي سبوسگيري در شهرها و استانهاي کشور است که به يک ريتم مشترک بدل شده و نزديک به 10 يا 15 سال است که نان سفيدرنگ از نظر مردم نان باکيفيت محسوب ميشود.

بسياري از نانوايان با بيان اينکه اگر با آردهاي تيره و سبوسدار نان بپزند با ريزش مشتريان خود مواجه خواهند شد، خواهان استفاده از آردهاي سفيد و روشن هستند.

در تعدادي از استانهاي کشور، کاهش درصد سبوسگيري و توزيع آردهاي سبوسدار در ميان نانوايان و تشويق واحدهاي آردسازي به توليد آردهاي تيره، به يکي از مباحث مطرح شده در کارگروههاي آرد و نان مبدل گشته است.

با توجه به اينکه هرنوع نان با آرد مخصوص پخته ميشود، اهميت دادن به موضوع سبوس دهچندان ميشود! نان سنگک واقعي بايد با آردهاي سبوسدار و کامل و به ترتيب نانهاي لواش و بربري با درجه بالايي از آرد سبوسگيري شده پخت شود.

اما اکنون شاهد آن هستيم که نانوايان براي جلب مشتريان از آردهايي غير از نوع مخصوص هر نان،  استفاده ميکنند. بر اساس شنيدهها و شواهد در برخي از استانها نان سنگک با آرد 13 تا 15 درصد که مخصوص نان لواش است و نان بربري با آردهاي نول و بالاتر از 18 درصد سبوسگيري شده پخته ميشود که اين نشان ميدهد نان، مهمترين منبع تأمينکننده کربوهيدرات، امروز تنها براي سير کردن شکم به کار ميرود و از نظر ارزش غذايي در جايگاهي پايين قرار گرفته است. اين در حالي است که در برخي نظرسنجيها ايرانيان بالاترين ميزان مصرف نان را از آن خود کردهاند.

نانهاي سفيد با آردهايي با درصد سبوسگيري بالا و بدون آنکه مراحل صحيح خميرآوري را پشت سر بگذارد، به تنورهاي غيرمستقيم راه يافته و بعد از مدتي در دسترس مشتريان قرار ميگيرد.

اين در حالي است که بسياري از افراد متقاضي، به رنگ روشن نان توجهي نميکنند و آن را نشانه کيفيت و مرغوبيت نان ميدانند و متأسفانه بارها از نانوايان شنيدم که اگر از آردهاي تيره استفاده کنند، از تعداد مشتريان و ميزان فروششان کاسته ميشود.

شرايط کنوني حاکم بر صنعت نان کشور، عدم نرخگذاري نان در مدت سه سال و صدور مجوز نانوايي در برهه زماني چند ماهه، موجب شد که نانوايان تاب کوچکترين ريسکي را جهت کاهش درآمدشان نداشته باشند. بنابراين توسعه فرهنگ مصرف نان سبوسدار و ترويج آن در اذهان مردم، نياز به اقدامات اساسي و زيرساختي دارد.

نميتوان تنها بر طبل فرهنگسازي نواخت بدون آنکه شرايط پيراموني حاکم بر صنعت نان در نظر گرفته شود. اگر قرار است فرهنگسازي در جهت ترويج مصرف نان سبوسدار انجام گيرد، بايد شرايط هم براي نانوا و هم براي مردم مساعد و فراهم باشد. بعد از آن است که ميتوان از هر دو جناح براي پيشبرد اهداف فرهنگسازي استفاده نمود.

در طي اين سالها با توسعه و پيشرفت وسايل ارتباط جمعي بهخصوص فضاي مجازي، بحث ترويج يک فرهنگ به راحتي امکانپذير است پس چه بهتر که از اين فرصت در جهت گسترش رفتارهاي مثبت و سازنده در سطح جامعه استفاده شود.

مردم با کسب اطلاعات درست در خصوص چگونگي بهبود سبک زندگي و سلامت خود، در برابر تغيير عادات غذايي مقاومتي نخواهند داشت چه بسا به راحتي خود را با شرايط وفق خواهند داد.

اطلاعرساني فوايد سبوس و آردهاي تيره و سبوسدار بر سلامت جسماني، مردم را تشويق خواهد کرد تا به اين نانها روي آورند اما بايد با عزمي جدي به اين مسأله نگريسته شود زيرا هرگونه تعلل و اهمال در اين وضعيت، موجبات افزايش بيماريهاي گوارشي، ديابت و بيماريهاي قلبي و عروقي را در جامعه فراهم خواهد آورد که علاوه بر زيانهاي جسمي بسيار، باعث آسيبهاي اقتصادي و اجتماعي نيز براي جامعه خواهد شد.

نان کامل را بايد جدي گرفت زيرا تغذيه مناسب، سبک زندگي فرد را بهبود ميبخشد و در نتيجه آن، جامعهاي کامل و پويا خواهيم داشت.