ارسال به دوست 
نسخه چاپي
کمبود گندم در کشور چالشی جدید برای دولت خواهد بود؟
چندی پیش در رسانه‌های خارجی از جمله رویترز ادعا شد ایران با کمبود 8 میلیون تنی گندم روبه‌رو است، خبری که می‌تواند نشان از شروع یک چالش جدید در کشور داشته باشد.
تولید‌کنندگان و کارشناسان حوزه آرد، نیز معتقدند که به دلیل خشکسالی در سال جاری ایران با کمبود تولید گندم روبه‌رو شد و باید دولت هرچه سریع‌تر در خصوص این مشکل از طریق واردات تدبیر کند. در خبر منتشر شده از سوی رویترز بر این نکته تاکید شده بود که با توجه به اینکه ایران بدترین خشکسالی خود در 50 سال گذشته را تجربه می‌کند بنابراین در تامین گندم در بدترین وضعیت قرار گرفته و خبازی‌ها با کمبود آرد روبه‌رو هستند. این به معنی آن است که برای عبور از این بحران متولیان این بخش باید فکری به حال واردات گندم کنند. براساس داده‌های اعلام شده از سوی رویترز در حال حاضر گندم مورد نیاز خبازی‌ها 30 درصد کمتر از مصرف مورد نیاز کشور است. از سوی دیگر فعالان این بخش بر این نکته نیز تاکید می‌کنند که ایران برای جبران کمبود گندم در کشور باید در فصل جاری بالغ بر 8 میلیون تن گندم وارد کند (این دوره زمانی آبان 1400 تا خرداد 1401 را شامل می‌شود) که با این شرایط می‌توان گفت ایران در طول 8 ماه آینده باید ماهی یک میلیون تن گندم مورد نیاز کشور را از طریق واردات تامین کند، این در حالی است که وارد کردن این میزان گندم همزمان با افزایش قیمت جهانی غلات بر فشارهای مالی کشور خواهد افزود. کاهش 8 میلیون تنی گندم موجب شد متولیان این بخش آستین بالا بزنند و اقدام به واردات گندم مورد نیاز کشور کنند اما به گفته برخی از فعالان این بخش، این اقدام دیر صورت گرفته و وارد کردن گندم در شرایط کنونی با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهد بود. با این حال کاوه زرگران، رئیس انجمن تأمین غلات ایران در این خصوص به رویترز گفت که کشور باید از مارس 2021 تا نزدیک به 9 ماه بعد حدود 8 میلیون تن گندم وارد کند که از این میزان تاکنون حدود 2 میلیون تن در بندرهای کشور تخلیه شده است. براساس این گزارش، صادرات گندم روسیه به ایران در دوره یکم جولای تا 27 سپتامبر به 4/2 میلیون تن رسیده است. داستان کمبود گندم اما مشکل از کجاست؟ در این خصوص یک فعال آسیابانی با اشاره به اینکه در برخی از سال‌ها با توجه به میزان گندم خریداری شده از سوی دولت از گندمکاران ناچار به واردات گندم می‌شویم چرا که در صورت عدم واردات با کمبود مواجه خواهیم شد، گفت: در این خصوص می‌توان به این نکته اشاره کرد که ایران سالانه به 12 میلیون تن واردات گندم نیاز دارد با این وجود در سال جاری دولت تنها اقدام به خرید 4 میلیون و 200 هزار تن گندم از تولید‌کنندگان کرده و این امر موجب شد تا با 8 میلیون تن کسری گندم مواجه شویم. نشت آرد از خبازی‌ها وی در ادامه به مشکلات کمبود گندم در کشور اشاره کرد و بیان کرد: شرکت بازرگانی دولتی به دلیل کمبود گندم، برای نیاز مصارف صنف و صنعت محدودیت‌هایی در نظر گرفته که این امر موجب شده تا تامین نیاز این بخش با مشکل مواجه شود، به طوری‌که این گروه برای تامین آرد مورد نیاز خود ناچار به بازار روی آورده‌اند. به گفته این فعال آسیابانی، در حال حاضر تخصیص آرد مورد نیاز بخش صنف و صنعت به صورت سهمیه‌بندی صورت می‌گیرد و برای هر استان یک سهم خاص در نظر گرفته شده است اما این سهمیه‌بندی پاسخگوی نیاز اصناف نیست، اینجاست که ما با نشت آرد خبازی‌ها در بازار روبه‌رو می‌شویم. به گفته این کارشناس حوزه آرد کشور، در حال حاضر، آرد با قیمت 2 هزار و 700 تومان در اختیار صنوف قرار می‌گیرد، این در حالی که آرد مورد نیاز خبازی‌ها در نوع درجه یک با قیمت 900 تومان و درجه دو با قیمت 666 تومان بین خبازی‌ها توزیع می‌شود، به این قیمت‌ها نرخ آرد بازار آزاد که در حدود 7 هزار تومان را نیز اضافه می‌کنیم این نکته نمایان می‌شود که با تشدید کمبود آرد مورد نیاز کشور شاهد نشت گندم از خبازی‌ها خواهیم بود، این بدان معنی است که نان کمتری پخته می‌شود و تنور مدت کمتری روشن می‌ماند اما نانوا سود چند برابری می‌برد. یک فعال آسیابانی بر این نکته نیز اشاره می‌کند که شنیده‌ها حکایت از آن دارد که پیش‌بینی شده قیمت گندم به کیلویی 7هزار و 200 تومان برسد که این فاصله قیمتی می‌تواند تبعات بسیاری داشته باشد. مشکل واردات گندم اما چه شد که واردات گندم با مشکل مواجه شد؟ سوالی که در پاسخ به آن یک فعال آسیابانی می‌گوید: یکی از راه‌های تامین گندم برای کشور از طریق روسیه است که باید به واسطه دریای خزر و کشتی صورت گیرد اما در این میان این نکته را باید در نظر گرفت که کشتی‌های که از دریای خزر بارگیری می‌کنند 3 و 5 هزار تنی هستند که در رده کشتی‌های کوچک قرار دارند، از سوی دیگر ما بخشی از کشتی مورد نیاز خود را از طریق آذربایجان تامین می‌کردیم که در حال حاضر در این بخش با مشکل مواجه شده ایم به همین دلیل تنها می‌توانیم از کشتی‌های ایرانی و روسی استفاده کنیم، از سوی دیگر بخشی از گندم که از روسیه وارد کشور می‌شود، با توجه به اینکه متولیان این بخش دیر اقدام به خرید گندم کردند در حال حاضر رود ولگا (مسیر تردد کشتی) به دلیل سرما یخ زده و امکان حمل از این مسیر وجود ندارد، به همین دلیل باید گندم را تا آستاراخان یا مخاچ قلعه با قطار حمل شود تا مرز ایران و پس از آن با وسایل باری گندم وارد کشور کنند که این روند هزینه مازاد بسیاری ایجاد خواهد کرد. این کارشناس حوزه آرد در ادامه بر این نکته تاکید می‌کند که وارد کردن گندم از این دو مسیر با عبور از مهر ماه با مشکل مواجه می‌شود و آنچه مسلم است ما با هزینه‌های مازاد بسیاری روبه‌رو خواهیم شد. به گفته این فعال آسیابانی، بهترین مسیر برای ورود گندم به کشور از طریق جنوب است چرا که امکان بارگیری کشتی با تناژ بالا در این مسیر وجود دارد اما ورود کالا از جنوب نیز با مشکلاتی همراه است که در این خصوص می‌توان به این نکته اشاره کرد که گندم وارداتی از جنوب اصولا از طریق کشورهای اروپایی، استرالیا، کانادا، آمریکا و ... تامین می‌شود که با توجه به مشکل نقل و انتقال پول در این بخش نیز ما با مشکل روبه‌رو هستیم. وی در ادامه بر این موضوع تاکید می‌کند که از این موارد که بگذریم در صورت عدم تامین گندم مورد نیاز کشور تا خرداد سال آینده زمان برداشت جدید گندم ما دوران بحرانی را سپری خواهیم کرد. حال باید منتظر ماند و دید دولت چه راهکاری برای ممانعت از این چالش بزرگ در پیش خواهد گرفت، چالشی که در صورت عدم چاره‌جویی برای آن، می‌تواند بر زندگی همه شهروندان ایرانی به ویژه اقشار آسیب‌پذیر آثاری جبران‌ناپذیری وارد کند.